“Xấu xấu mà ngon” là nhận xét của những ai đã từng trông thấy con cá đuối và thưởng thức món canh chua cá đuối. Chẳng thế mà ở vùng Sa Huỳnh (Đức Phổ, Quảng Ngãi) có câu vè: “Canh chua cá đuối, cắm cúi mà ăn”.

Thân cá đuối tròn và dẹp. Mắt, mang, miệng, đầu, mình đều gọn lỏn trong cái khối tròn ấy cả. Da cá dày, màu nâu nhẵn bóng. Đuôi cá thon, dài. Người ta thường cắt đuôi cá ra, phơi khô làm mồi nhậu. Đuôi cá đuối nướng chấm mắm me là món khoái khẩu của rất nhiều người.

Rửa cá sạch, để nguyên da, xắt ra từng miếng nhỏ bằng ngón tay cái rồi ướp gia vị. Có người gói cá bằng giấy bạc rồi nướng. Món này đơn giản, ăn rất ngon nhờ nóng và thơm. Nhưng chỉ có món canh chua cá đuối mới có thể “chinh phục” được những người ăn uống kỹ tính nhất.

Muốn nấu món này, cần chuẩn bị vài trái cà chua chín, một ít đậu bắp, một trái thơm vàng, vài quả khế hoặc me, một nhúm giá, rau quế, rau thơm. Các loại rau quả vừa kể thiếu gì thì thiếu nhưng không được thiếu lá sống, “hồn vía” của nồi canh. Lá sống là thứ lá có ba phiến, hơi giống rau lang, vị chua thanh. Lá này làm cho nước canh trong và thơm dịu. Cá đã ướp nên tao sơ với một ít dầu ăn cho miếng cá săn lại, gia vị có điều kiện “nén” vào trong cá.

Nước sôi, cho lá sống vào trước, sau đó vài giây là cá. Đợi nước sôi lại, nêm nếm cho vừa miệng rồi lần lượt thả cà chua, thơm, khế, đậu bắp vào. Rau quế, rau thơm và giá thả sau cùng. Giờ thì chỉ việc múc canh ra tô khi còn nóng hổi để vừa thổi vừa húp. Cơm chan canh, lưỡi sẽ cảm nhận vị chua thanh và thơm ngọt. Các loại rau quả mềm mại, thẩm thấu gia vị từ cá, ngon đến mức người có thói quen ăn lưng lửng bụng vẫn muốn ăn thêm chén nữa.

Đấy là chỉ mới nói đến ảnh hưởng của cá đối với nước canh và rau quả thôi nhé. Riêng miếng cá đuối chấm mắm ớt, nhỏ nhẻ nhai từng chút một mới thấy hết cái ngon của nó. Da cá dẻo thơm. Với cá đuối “tơ” (khoảng hơn 1 kg), khi ăn nhai luôn từng mẩu xương non, nghe sừn sựt như nhai sụn. Thịt cá ngọt mềm. Người ta nói với cá đuối thì nhất bì, nhì sụn rồi mới đến thịt quả không sai.