“Tháng giêng động dài”. Đó là đúc kết của ngư dân vùng sóng nước. Nhưng không phải ngày nào biển cũng động. Dân chài bãi ngang Phổ Châu (Đức Phổ, Quảng Ngãi) tranh thủ những ngày biển lặng hiếm hoi để đánh bắt mực cơm, kiếm chút “lộc biển” đầu năm.

Anh Nguyễn Chung, nhà giáo về hưu, tay “sát mực” có tiếng, nói “đi kiếm mực cơm giống như đi chơi chặp lát rồi về. Gần lắm. Từ chỗ tụi tui thả câu, nhìn vô bờ còn thấy dáng những bà vợ cắp rổ “đứng như bóng dừa” ngó ra biển. Chỉ không thấy... tóc dài bay trong gió thôi”.

Thuyền về. Những “bóng dừa” lón thón chạy xuống mép nước, chìa rổ ra cho chồng trút mực vào rồi chạy le te lên bãi. Những con mực cơm vừa rời biển tươi rói, mình tròn lẳn, dài cỡ ngón tay trỏ người lớn. Vài nhóm bạn trẻ đang dạo biển cũng xắn quần lội ra sát mạn thuyền để mua “tận gốc” những con mực da còn nhấp nháy hàng trăm chấm tím. “Ui chu cha, mực đẹp quá”, nghe một cô gái có đôi môi tươi hơn... mực nói thế, anh dân chài trẻ măng quệt mồ hôi, lặng lẽ cười. Hốt một bụm mực khá nặng tay, cô gái hỏi bi nhiêu tiền, anh? Nghĩ sao, anh chàng đỏ mặt, nói cô đưa năm bảy chục gì cũng được mà.

Các quán trên bãi sẵn sàng nhóm lò, đưa que tre cho bạn tự xiên từng con mực. Ai cũng muốn tự nướng để mãn nhãn khi nhìn những con mực múp rụp, da bắt lửa ngả màu vàng sậm. Cầm xiên mực chấm tí muối ớt, cắn cái “bụp”, thấy miếng mực thơm dịu và ngọt lừ - vị ngọt của biển quê hương đậm đà nắng gió. Nướng “hoang dã” kiểu này con mực còn nguyên túi. Cắn vỡ, nước mực ứa ra. Mọi người nhìn nhau, cho nhau những “nụ cười màu đen” thú vị. Ai đó nói “gần mực thì đen” mà. Một người nói “gần mực thì... bia” nữa chớ, đúng hông? Vang lên những tiếng cười trong trẻo lẫn tiếng chạm cốc lanh canh.

Mực cơm không chỉ nổi tiếng ở món nướng mà còn “vang danh” với món hấp gừng. Chủ quán thường khéo léo nói như thế để gợi ý bạn đổi “gam”. Đương nhiên là bạn “OK” vì muốn biết nó “vang” như thế nào. Mực được ướp với chút muối, tiêu, hạt nêm, chút đường, đem hấp cách thủy với vài lát gừng tươi. Vừa giở nắp vung ra bạn đã lâng lâng bởi mùi gừng nồng nàn lẫn mùi thơm dịu của mực. Món hấp làm con mực căng phồng, da chuyển màu hồng tím, mới nhìn đã muốn “động thủ” ngay.

Nhưng hãy từ từ, đợi chị chủ quán đưa ra đĩa hành tây, chuối chát, rau húng, rau răm, diếp cá, khế chua, đọt sả... và chén mắm ớt cái đã. Mực cơm của biển quấn quít với rau quả đất liền. Sự “giao thoa” ấy làm cho chuyến đi chơi Phổ Châu ngày biển lặng đọng lại nhiều dư vị.