Cứ tưởng chuyện nuôi tóc râu dài lòng thòng là chuyện của những người thích được đưa vào những cuốn sách kỷ lục. Ai ngờ cá cũng có loại rất ưa... thõng thượt, chỉ là bộ vi thôi mà cũng nuôi tới mức dài lê thê lướt thướt, gấp ba gấp bốn thân mình. Với bộ dạng thiếu gọn gàng, thừa lếch thếch như vậy nên loại cá này dù mới nứt mắt hay ở giai đoạn “thanh niên”, ngư dân vẫn gọi bằng cái tên khá chững chạc: cá ông già.

Ảnh: Trần Cao Duyên

Cá này khi trưởng thành mỗi con nặng cả ký. Cá càng lớn, bộ vi càng dài miên man. Có những hôm ngư dân trúng cá ông già, không hẹn mà các bà các cô xóm tôi ai cũng mua cá này để nấu canh cho bữa cơm ngày nắng nóng. Thế là bọn nhóc chúng tôi mỗi đứa lén “bợ” một con lớn nhất chạy đến nhà nhau mở cuộc thi “vi dài”. Đứa nào cũng vuốt cặp vi mềm mượt như tơ của cá mình cho thẳng ra rồi đo cá đứa nào vi dài hơn là... nhà vô địch. Vô địch cũng chẳng được cái gì nhưng bọn tôi phùng mang trợn mắt cãi nhau ghê lắm. Cãi cho tới khi mẹ phát hiện mất cá chạy đi tìm mới chịu giải tán. Bây giờ nhớ lại còn thấy vui. Trẻ nhỏ xóm tôi “mê” cá ông già không chỉ vì cá rất ngon mà còn là từ những cuộc thi trời ơi như thế.

Cá ông già nấu canh cà là món phổ biến nhất và cũng là món “đưa cơm” trơn tru nhất. Đừng tưởng thân mình cá ông già “xẹp lép” mà chê. Ruột cá chỉ có một mẩu chút xíu thôi, bỏ đi cũng không ảnh hưởng đến trọng lượng của cá vì thịt được “phân bố” đều khắp hai bên lườn. Ngó bộ dạng cá tuy có vẻ mỏng nhưng nồi canh không hề lỏng bỏng. Cá thì... ông già nhưng da rất trẻ, căng sáng, béo đến nổi sao trong nồi canh. Thịt cá ngọt mềm, chấm nước mắm ớt nghe thơm ngon một cách khẽ khàng. Nước canh dìu dịu vị chua thanh của cà điểm chút hành ngò thơm vấn vít làm chén cơm mau vơi.

Trong đám giỗ, đĩa cá ông già kho ngọt được coi là điểm nhấn của mâm cỗ vì tên cá có vẻ... kính lão đắc thọ. Tuy nhiên, món chiên mới là món “lột tả” hết cái tinh túy của loại cá này. Trên đĩa sứ trắng tinh, cá ông già nổi bật với lớp “áo” vàng sậm khiến con mắt bắt cái bụng cứ sôi lên. Món đã ngon, lại ăn trong lúc thèm khiến vị ngon tăng lên gấp bội. Cá ông già trong món chiên lạ lắm. Miếng cá có hai “cung bậc”: lớp ngoài cùng giòn giòn, mằn mặn, thơm thơm do thấm chút mắm tỏi rây nhẹ lên bề mặt; lớp thịt bên trong mềm mại, beo béo, rất đậm đà. Đặc biệt, cá ông già chiên ăn kèm với rau trộn một ít đọt xoài và ngọn lá đinh lăng thì ngon không gì bằng.